Güney Afrika, Filistin’i kana bulayan İsrail’e 29 Aralık 2023’te soykırım davası açtı. Bir dönüm noktası olan adımın akabinde Nikaragua, Kolombiya ve İspanya üzere ülkeler davaya müdahil oldu. Tel Aviv’i ağır formda suçlayan Ankara’nın hali beklenirken Erdoğan “Belge sağlıyoruz” dedi. Üç ay evvel de Türkiye’nin davaya müdahil olacağı duyuruldu bundan iki ay evvel de “Çalışmaları nihayetlendireceğiz” açıklaması yapıldı. Lakin beklenen adım bir türlü gelmedi.
DİĞER ÜLKELER ÜÇ HAFTA İÇİNDE BÜTÜN SÜRECİ TAMAMLADI
TBMM Adalet Komisyonu Başkanı AKP’li Cüneyt Yüksel’in 25 Temmuz’da yaptığı açıklama Türkiye’nin davaya hâlâ müdahil olmadığını ortaya koydu. Sürecin karmaşık oluşunu münasebet gösteren Yüksel evvelki gün de “Resmi müracaat birkaç güne yapılacak” dedi. İspanya’nın beyanından üç hafta sonra müdahillik evrakını teslim ettiğini hatırlatan muhalefet ise Türkiye’nin aylardır dahil olmamasının makul bir açıklamasının bulunmadığını kaydetti.
SOYKIRIMCI EVRAK BEKLEMİYOR
Lahey’deki soykırım davasında Türkiye’nin görüşleri Dışişleri heyeti tarafından lisana getirildi fakat müdahillik başvurusu yapılmadı. Ankara süreci açıklamalarla yürütürken İsrail yine Gazze’deki iki okulu eş vakitli vurdu. Birçok çocuk en az 25 kişi hayatını kaybetti.
AYLAR OLDU HÂLÂ MÜDAHİL DEĞİLİZ
Ankara, 3 ay evvel Memleketler arası Adalet Divanı’nda Gazze’de katliam yapan İsrail’e karşı açılan soykırım davasına müdahil olunacağını açıkladı. Nikaragua, Kolombiya ve İspanya üzere ülkeler üç haftada müracaatlarını tamamlarken Türkiye’nin bu mevzuda yavaş davranması tenkitlere yol açtı. AKP’li Cüneyt Yüksel “Bu hafta içi Lahey’e müdahillik dilekçemizi sunacağız” dedi.
“BELGE SAĞLANIYOR”
Davanın uzun yıllar sürmesi öngörülürken 7 ayı geçen müddet zarfında Nikaragua, Kolombiya ve İspanya üzere ülkeler de müdahillik müracaatı yaptı. Katliama karşı birinci başlarda fazla ses yükseltmeyen hatta İsrail’le ticareti devam ettiren iktidar, artan yansılar sonrası siyasetini sertleştirdi. Ocak ayında UAD’nin kararını pahalandıran Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan “İhtiyati önlem kararını kıymetli buluyor, memnuniyetle karşılıyorum. Dava için evraklar sağladık. Bizim teslim ettiğimiz o evraklarla İsrail mahkum olacaktır” dedi. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, mayıs ayının başında “Türkiye olarak Güney Afrika’nın İsrail’e karşı Milletlerarası Adalet Divanı’nda açtığı davaya müdahil olmaya karar verdik” ifadesini kullandı. Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, haziranda “Çalışmaları nihayetlendireceğiz” diye konuştu.
Ağustos ayına girdiğimiz şu günlerde son açıklama TBMM Adalet Komitesi Başkanı ve AK Parti İstanbul milletvekili Cüneyt Yüksel’den geldi. Yüksel, evvelki gün katıldığı bir konferansta “Netanyahu, yargılanacak ve cezasını çekecek. Bundan kaçışı olmayacak. Çalışmalarımızda sona gelindi. Bu hafta içi Memleketler arası Adalet Divanı’na müdahillik dilekçemizi sunacağız. Memleketler arası hukukun gerektirdiği titizlikle hareket ediyoruz. Müdahillik başvurusu, yalnızca hukuksal bir süreç değil, birebir vakitte milletlerarası siyasetin de bir parçası” dedi.
“AMERİKA NE DER’İN HESAPLARI MI YAPILIYOR?
Karar gazetesinden Sema Kızılarslan haberine nazaran, soykırım davasına müdahillik konusu hakkında konuşan CHP İstanbul milletvekili ve TBMM Dışişleri Kurulu Üyesi Oğuz Kaan Salıcı “Kendi Anayasa Mahkemesi kararlarına bile ayak direyen bir zihniyet, Filistin için dünyanın gözünü çevirdiği türel mevzularda kolay kolay kalem oynatamıyor” dedi.
Salıcı, şöyle devam etti:
“Uluslararası Adalet Divanı’na şimdi müracaatın yapılmamış olmasını biraz bürokratik hantallığa, biraz da deneyimsizliğe bağlıyorum. Zira bizim milletlerarası insan hakları hafızamız çok eksik. Örneğin İspanya, 6 Haziran’da niyetini beyan ettikten sonra 28 Haziran’da resmî hukuksal belgesini teslim etti. Uzman diplomatlarımızın öncülüğünde ve memleketler arası hukuk alanında çalışan akademisyenlerle iş birliği içinde şimdiye kadar müracaatımızı tamamlayabilirdik.” CHP Eskişehir milletvekili ve Dışişleri Komitesi Üyesi Utku Çakırözer de “Ağırdan alarak İsrail’le süren bağlara ziyan vermek istemiyor olabilirler. AK Parti’nin ‘Karmaşık ve çok yapılı bir süre’ demesi büsbütün mazeret. 7 ayda çözülemeyecek ne olabilir?” diye sordu. DEM Partili Ömer Faruk Gergerlioğlu ise “Müdahil olsak ‘İsrail’le, Amerika ile durumumuz ne olur?’ üzere hesaplar yapılıyor. AK Partililer, İsrail’le olan bağlantıları daha da bozmak istemiyor”