İletişim Lideri Fahrettin Altun, başkanlık konferans salonunda gerçekleşen ‘Çevrim İçi Medyada Nefret Telaffuzuyla Çaba Paneli‘ne katıldı. Altun, medyanın toplumun hassasiyetleri, beklentileri, gereksinimlerini dikkate alarak sorumluluk şuuruyla hareket etmesi gerektiğini belirterek, “Bu kapsamda elbette çerçeve mahiyetinde medyayı bağlayan yasal düzenlemeler kelam bahsidir. Medya, dünyanın her yerinde bu yasal düzenlemeler çerçevesinde hareket etmek durumundadır. Bununla birlikte, medyanın kendi iç işleyişini ahlaki ve mesleksel unsurlardan hareketle öz kontrole tabi tutabilmesi de hayati ehemmiyeti haiz bir bahistir. Sıkıntı yalnızca hukuksal düzenleme sorunu değildir, tıpkı vakitte kültürel ve ahlaki normlarla hareket edebilme meselesidir” diye konuştu.
‘Çağın temel sorunları arasında’
Gazetecilik mesleği açısından, gerek nefret telaffuzunun öne çıktığı durumlarda gerekse dezenformasyonun yaygınlaştığı süreçlerde hal geliştirebilmenin ve hakkın, hakikatin yanında yer almanın bir tercih değil mecburiyet olduğunu belirten Altun, şöyle konuştu:
“Ne var ki günümüzde bilhassa yeni medyada ve çevrim içi medyada sıklıkla nefret söylemi taşıyan içeriklerle karşılaşıyoruz. Nefret söylemi ve çevrim içi medyada sıklıkla gördüğümüz nefret yüklü içerikler, içinde yaşadığımız hakikat ötesi çağın temel sorunları ortasında yer alıyor. Kuşkusuz, gerçeğin eğilip büküldüğü, palavranın gerçeğe galebe çaldığı kültür aksisi bir çağın insanlarıyız.
Elbette bunun farkındayız ve gayretimizi kararlılıkla sürdürüyoruz. Son vakitlerde yalnızca gerçeğin çarpıtılmasına değil; tıpkı vakitte gerçeğin ötekileştirme, hakaret ve aşağılama odaklı içerikler tarafından bastırılmaya çalışıldığı örneklere şahitlik ediyoruz. Hayatımızın her alanında, siyasal alandan çevrim içi medya alanına kadar her yerde manipülasyonun bin bir çeşidi ile karşı karşıya kalabiliyoruz. Maalesef ötekileştirmeyi ve dışlamayı çıkar kapısı görenler, tıpkı vakitte toplumların geleceğini ve bir ortada yaşama kültürünü zehirlemiş oluyorlar. Bilhassa medya profesyonellerinin bu bahiste çok hassas olması gerekiyor.”
Altun, nefret söylemi ile hem medyada hem de kurumsal seviyede uğraş edilmesi gerektiğine işaret işaret etti:
“Uluslararası alanda nefret söylemi literatürü kelam konusu olduğunda ne yazık ki yalnızca marjinal kümelerin gündeme getirildiğini, onun dışında çok daha yaygın bir biçimde nefret telaffuzuna maruz kalan kümelerin ise göz gerisi edilebildiğini görüyoruz. Yaptığımız araştırmalarda Türkiye’de bilhassa çevrim içi medyada nefret telaffuzuna en fazla maruz kalan kümelerin yaygın toplumsal kümeler olduğunu görüyoruz. Türkiye’de bilhassa dindar toplum kısımlarının çok ağır bir halde medyada nefret telaffuzuna maruz kaldığını görüyoruz. Bu gerçeğin altını çizmek durumundayız ve bu noktada yeniden akademik literatürün de bu gerçeği temel alması gerektiğini, bu gerçeği göz arkası etmeyi bırakması gerektiğini düşünüyoruz.”
‘Çevrim içi medyaya inanç geriledi’
İletişim Başkanlığı’nın dijital medya özelindeki araştırmalarına değinen Altun, “Birçok araştırmada dünya üzerinde en fazla dezenformasyona maruz kalan ülkelerden birinin Türkiye olduğu öne çıkmaktadır. Türkiye’de dijital medya haberlerine itimat oranın azalma eğiliminde olduğunu görüyoruz. 2021 yılına oranla çevrim içi medyaya olan inanç, yüzde 5 düşerek yüzde 36’ya gerilemiş durumdadır. Toplumun yüzde 64’ü Türkiye’de dijital medyaya güvenmemektedir. Bu durumun en değerli nedeni çarpıtma ve palavra içeriklerdir. Münasebetiyle ülkemizde çevrim içi medyada yer alan nefret telaffuzunun en kıymetli kaynağını da çarpıtma, palavra kategorisindeki içerikler oluşturmaktadır. Çarpıtma, palavra yüzde 47 oranıyla nefret söylemi üretimine en fazla neden olan ögedir. Onu yüzde 29’la hakaret, aşağılama ve yüzde 17’yle abartma, genelleme kapsamındaki içerikler takip etmektedir” tabirlerini kullandı.